Realizowany od sześciu lat program „Czyste Powietrze” wymaga zmian. Dlatego 28 listopada nabór został wstrzymany. Wszystkie wnioski, które zgodnie z regulaminem wpłynęły do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu, w tym przez gminy, operatorów lub w ścieżce bankowej, przed czasem wstrzymania naboru, zostaną rozpatrzone. 

Celem przedsięwzięcia jest naprawa programu i zabezpieczenie polskich gospodarstw domowych przed nadużyciami tak, by nadal działać na rzecz czystego powietrza i niższych rachunków za ogrzewanie. W ramach programu „Czyste Powietrze” Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) skupi się obecnie na pomocy powodzianom i na obsłudze wszystkich złożonych wniosków. 

300 mln zł dla powodzian

NFOŚiGW, we współpracy z Ministerstwem Klimatu i Środowiska, przygotował w ramach programu „Czyste Powietrze” specjalny program dotacji do termomodernizacji domów w czterech województwach dotkniętych powodzią: dolnośląskim, lubuskim, opolskim i śląskim. Zabezpieczono na ten cel 300 mln zł. Program przewiduje uproszczoną, skróconą procedurę wnioskowania o dotacje. Nabór wniosków od powodzian rozpocznie się w połowie grudnia.

„Czyste Powietrze” ma służyć przede wszystkim społeczeństwu

Kompleksowy przegląd programu trwa od kilku miesięcy. Prowadzono m.in. analizy i konsultacje ukierunkowane na wypracowanie nowych założeń. W dyskusji udział wzięło ok 200 osób, w drugim etapie konsultacji nowa treść programu będzie przedstawiona opinii publicznej. Finalną wersję nowych zasad w „Czystym Powietrzu” poznamy jeszcze w tym roku.

– Chcemy położyć kres nadużyciom w programie. Przeprowadziliśmy wzmożone kontrole, które wykazały nieprawidłowości, między innymi oddawane dotacje (wraz z odsetkami) lub zmniejszenie dofinansowania. Trzeba skończyć  ze 100-procentowym dofinansowaniem na kilka domów, z wielokrotnym zawyżaniem rachunków przez nieuczciwych wykonawców za usługi i materiały, z wymuszaniem  pełnomocnictwa, na podstawie którego firmy dostawały zaliczkę na swój rachunek, znikały z rynku, a cała odpowiedzialność spadała na nieświadomego beneficjenta – wyjaśnia zastępca prezesa zarządu NFOŚiGW Robert Gajda.

Nowe reguły „Czystego Powietrza” obejmą: 

* obowiązek wypłaty zaliczki na konto beneficjenta, a nie wykonawcy;

* limity dotacji na poszczególne kategorie kosztów;

* dotacje dla rzeczywiście najuboższych; 

* uzyskanie określonego standardu energetycznego w wyniku realizacji inwestycji;

* więcej kontroli na miejscu wobec firm, które będą przyłapane na nieuprawnionym działaniu. 

W systemie pojawią się operatorzy, którymi będą także gminy wspierające gospodarstwa domowe w przeprowadzeniu inwestycji od jej planowania po rozliczenie. To pomoże uniknąć zagrożeń związanych z naciągaczami i poprawi efektywność termomodernizacji, a więc da większą pewność niższych rachunków za ogrzewanie. W dalszych planach jest też lista rekomendowanych wykonawców, czyli sprawdzonych firm. – Uprościmy proces pozyskania finansowania, by łatwiej można było skorzystać ze wsparcia. Przyspieszymy też obsługę wniosków i rozliczenie, by szybciej pieniądze trafiały na konta Polek i Polaków. Dzięki reformie, nowe „Czyste Powietrze” będzie kontynuowane na lepszych, zdrowych zasadach, tak by nadal działać na rzecz czystego powietrza i niższych rachunków za ogrzewanie – podsumowuje Robert Gajda.

Komitet Koordynacyjny programu „Czyste Powietrze”

Ponadto resort klimatu planuje powołać rządowy Komitet Koordynacyjny, który pomoże synchronizować działania administracji publicznej, by zwiększyć skuteczność realizowanych czynności w ramach programu. 

W nowej, lepszej odsłonie program wróci na wiosnę 2025 r. Informacja o wznowieniu przyjmowania wniosków zostanie opublikowana na stronie internetowej Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki we Wrocławiu oraz na stronie gminy Jaworzyna Śląska.

Od początku realizacji programu do WFOŚiGW wpłynęło już ponad 1 milion wniosków na kwotę 37 mld zł, w tym podpisanych umów jest ponad 820 tys. na ok. 26 mld zł. Dotychczas wypłacono niemal 14 mld zł dla 650 tys. beneficjentów. 

W gminie Jaworzyna Śląska wpłynęło 261 wniosków o dofinansowanie. Podpisano 190 umów i zrealizowano 126 przedsięwzięć. Wypłacono 1 milion 958 327,27 zł.