Przejdź do menu Przejdź do treści Przejdź do danych teleadresowych Przejdź do podstrony deklaracja dostępności

Bagieniec
TYCHENOW – w 1307 r.
TEICHENAU - 1307-1945 r.
TYCHENOW - w 1945 r.
BAGIENlEC - od 1946 r.
Etymologia nazwy wsi nawiązuje do istniejących tutaj mokradeł. Niemieckie „der Teich” oznacza sadzawkę, staw. W XII stuleciu zeslawizowana do brzmienia Tychenow, później Teichenau. Nazwę Tychenow przywołano jeszcze w 1945 roku. Od 1946 roku, przez proste przetłumaczenie, wsi nadano imię Bagieniec.
Bagieniec położony jest na płd-wsch. od Świdnicy i na wschód od Jaworzyny Śląskiej, przy drodze bocznej z Bolesławic do Wiśniowej, i dalej do Świdnicy, wzdłuż potoku Bagieniec, wpadającego do rzeki Bystrzycy, wśród łąk i lasów mieszanych, w obniżeniu lekko pofałdowanego terenu, na wysokości od 202,8 m do 209,3 m ponad poziomem morza. Wieś rozlokowana jest wzdłuż szosy asfaltowo - brukowej, w zabudowie rozproszonej, zbliżonej do wsi typu łańcuchowego.
Bagieniec powstał za czasów Bolka I, księcia świdnicko-jaworskiego. Wzmiankowany po raz pierwszy w 1307 i 1318 roku w dokumentach biskupa wrocławskiego Henryka. W 1369 roku wieś należała do Nicolasa von Sachenkirch, burgrabiego z Sobótki, który w 1400 roku podzielił dobra pomiędzy swoich synów: Hansa, Pawła, Weigela, Konrada i Piotra, przy czym nie wiadomo, któremu z nich przypadł Bagieniec. W XV wieku wieś stała się lennem saskim, zarządzanym przez radę miejską w Świdnicy, i została oddana w dzierżawę. W 1499 roku należała do Pawła Herdena, który sprzedał ją Hansowi Hotzendorfowi, a ten z kolei, w 1545 roku, Hansowi von Ronau z Goli Świdnickiej. W rękach tego rodu wieś pozostała do 1633 roku, po czym drogą koligacji przeszła w ręce rodu von Luck. W 1775 roku, drogą zakupu, Bagieniec przeszedł we władanie rodu von Zedlitz , który w 1884 roku otrzymał prawo Fedeikomisu, a w 1917 ustanowił majorat. Ostatnim właścicielem wsi był - wymieniony w dokumentach z 1930 roku - Karl August von Zedlitz-Leipe.
W 1785 roku wieś liczyła 187 mieszkańców, w tym: 3 zagrodników, 22 chałupników, 1 folwark i 2 młyny wodne. Około 1866 roku Bagieniec liczył już 271 mieszkańców, ponadto były tu 2 młyny wodne, majątek ziemski, szkoła ewangelicka dla 55 dzieci i 1 nauczyciel.
Bagieniec posiada szereg wartości zabytkowych, między innymi:
• 10 stanowisk archeologicznych, dokumentujących ślady dawnego osadnictwa,
• zespół pałacowo-folwarczny: rozlokowany w centrum wsi, w obniżeniu między niewielkimi wzniesieniami, otaczającymi wieś. Zajmuje on teren płaski, otoczony od wschodu i północy dużymi stawami hodowlanymi, od południa i zachodu łąkami i polami uprawnymi, przez łąki graniczy z cmentarzem, rozlokowanym na niewielkim wzgórzu. Głównym obiektem zespołu był dwór wzniesiony prawdopodobnie przez Nicolasa von Sachenkircha w latach 70-80-tych XV wieku. Składał się on z budynku na planie czworoboku, o trzech kondygnacjach. Do budynku przylegały zabudowania pomocnicze. Ten pierwotny dwór, noszący charakter wieży mieszkalnej, został rozbudowany na nowoczesną siedzibę w formie pałacu w
latach 20-30-tych XVII wieku. Do zespołu budynków folwarcznych należały: dom rządcy, czworak, chlewnia, stajnia, obora, wozownia, stodoła, spichlerz, chlewnia, sklep, park i most przy pałacu. Całości zespołu uzupełniają dwa budynki mieszkalne nr 2 i 20. Zabudowa ta pochodzi z połowy XIX w, częściowo z początków XX wieku,
• zespół cmentarny, na który składają się: mur cmentarny z bramą z około poł. XIX w, kaplica cmentarna z 1854 roku i cmentarz z zespołem zabytkowych nagrobków rodu von Zedlitz z XIX stulecia. Najstarszy istniejący nagrobek pochodzi z 1889 roku. Cmentarz otoczony jest drzewami, które uzupełniają ten zespół.

Ścisłej ochronie konserwatorskiej podlega układ przestrzenny wsi, wszystkie stanowiska archeologiczne, dwór, zespół zabudowań folwarcznych, park i zespół cmentarny.

Bolesławice
BUNZLAYCZ - w 1308 r.
BUNZELWITZ – 1308-1945 r.
BOLESŁAWICE - od 1945 r.
Etymologia nazwy wsi z całą pewnością wiąże się z imieniem Bolesława, prawdopodobnie Krzywoustego, w którego imieniu wieś tę założył Piotr Włost, wojewoda śląski, zapewne w 1109 roku, na co wskazywała stara tablica, wmontowana w mur budynku szkolnego, w XIX stuleciu. Wskazują na to również nazwy niemieckie, które odwołują się do imienia Bolesława.
Bolesławice położone są przy drodze wiodącej ze Świdnicy do Jaworzyny Śląskiej i dalej do Strzegomia, w odległości 3,5 km od dworca kolejowego w Jaworzynie, na wysokości od 213 do 233 m nad poziomem morza. Należy do najstarszych wsi na Śląsku. Wzmiankowana historycznie po raz pierwszy dopiero w 1308 roku, gdzie podaje się, że właścicielem wsi był Beynemann z Bunzlaycz, ławnik ze Świdnicy. 31 sierpnia 1318 roku biskup wrocławski Henryk włączył dobra wsi do klasztoru cystersów w Kamieńcu Ząbkowickim. W 1337 roku Henrich von Reinchenbach wykupił wieś z rąk Konrada von Promnitz. 
W 1788 roku wieś liczy już 334 mieszkańców, w tym 22 gospodarzy, 10 zagrodników i 14 chałupników. We wsi znajduje się katolicki kościół filialny i szkoła, w której uczy się 72 uczniów. W 1886 roku wieś liczy 794 mieszkańców. W szkole 123 dzieci. Część mieszkańców podejmuje prace w Świdnicy i w Jaworzynie Śląskiej. W 1910 roku Bolesławice otrzymują gminny urząd obwodowy, urząd stanu cywilnego, stację kolejową, kasę zapomogowo-pożyczkową. Wieś rozbudowuje się przestrzennie. Przybywa domów i zagród, wznoszonych w technologii murowanej. 
Bolesławice, tak jak każda miejscowość o starej metryce założenia, posiadają szereg wartościowych zabytków historii, architektury, budownictwa i sztuki. Do najciekawszych należą:
• Kościół filialny pw. św. Jadwigi
pierwotny wzmiankowany w 1318 roku, obecny gotycki, zbudowany z kamienia w II połowie XIV wieku i przebudowany w początkach XVI wieku, nosi charakter renesansowy. Remontowany w latach 1836, 1926 i 1966. Murowany, jednonawowy, orientowany, z kwadratowym prezbiterium i z takąż wieżą od zachodu. W 1516 roku z północnej strony dobudowano kaplicę. Wnętrze nakryte sklepieniem krzyżowo-żebrowym i gwiaździstym. We wnętrzu uwagę przykuwa kamienne sanktuarium z 1515 roku, renesansowy obraz z XVI wieku oraz późnorenesansowy ołtarz z początku XVII wieku. Na zewnątrz znajdują się dwa krzyże pokutne. Kościół otoczony jest murem z XVII wieku.
• Zespół pałacowy (budynek nr 50), wzniesiony w 1783 roku, później wielokrotnie przebudowywany, m.in. w XIX wieku oraz w 1977 roku. Pałac - trzytraktowy, dwukondygnacyjny, nakryty dachem łamanym, na parterze sklepiony kolebką, zachował charakter budowli późnobarokowej.
• szkoła (budynek nr 36), wzniesiona około 1920 roku,
• 20 stanowisk archeologicznych, w postaci osad otwartych lub śladów osadnictwa kultury łużyckiej lub przeworskiej. 

Ścisłą ochroną konserwatorską objęty jest układ przestrzenny wsi, wszystkie wymienione powyżej obiekty architektury i budownictwa, a ponadto zespół cmentarza: mur ogradzający, nagrobki, aleja lipowa i starodrzew. Cmentarz położony jest przy drodze Świdnica - Żarów, w kierunku Nowic, w północnej części wsi, na lekkim wzniesieniu.

Czechy
TSCHECHEN - 1163 r.
TSCHECHENDORF – 1163 – 1935 r. 
FRIEDRICHSDORF - 1935 r.
CZECHYNIA - 1945 r. 
CZECHY -1946 r.
Etymologia nazwy wsi nawiązuje prawdopodobnie do pierwszych osadników - Czechów lub do jej założyciela Czecha, i pochodzi zapewne z XII stulecia. Friedrichsdorf jest plonem germanizacyjnej polityki III Rzeszy i pochodzi z 1935 roku. Nazwa Czechynia i Czechy są wyrazem nowych poszukiwań nazewniczych i związania ich z tradycjami wsi. Pochodzą z 1945 i 1946 roku.
Czechy pierwotnie były wsią owalnicową. Później, poprzez rozbudowę przestrzenną, stały się wsią ulicową. 
Po raz pierwszy wzmiankowane przez biskupa wrocławskiego Waltera w 1163 roku. W 1342 roku Czechy były własnością Gotfrieda von Girlascheim'a, następnie poprzez dzierżawy i wykupienia stawały się własnością różnych rodów. W 1785 roku wieś i majątek były własnością Marii von Kramsta aus Muhrau. Wówczas liczyły już 405 mieszkańców, w tym 20 rolników, 18 zagrodników i 15 chałupników. Majątek liczył 271 ha, w tym 194 ha gruntów ornych, 38 ha łąk i 37 ha lasów. We wsi był młyn wodny, zwany czeskim, i szkoła założona w 1742 roku, w której uczyło się ok 50 dzieci. W 1886 roku w Czechach mieszkały 792 osoby, z czego część dojeżdżała do pracy w Jaworzynie. W szkole uczyło się 137 uczniów. W XIX stuleciu wieś poddana została rozbudowie przestrzennej, w technologii i konstrukcji murowanej.
Wśród wielu zabytków kultury na uwagę zasługują:
• 20 stanowisk archeologicznych, przedstawiających osady lub ślady osadnictwa kultury łużyckiej lub wczesnego średniowiecza,
• Góra Kluskowa (Klosseenberg), i znajdujące się na niej „szańce” szwedzkie z XVII wieku, wieża kościelna z 1873 roku,
• budynek szkoły podstawowej, Nr 25, z końca XIX stulecia,
• zespół mieszkalno - gospodarczy (Nr 3) : dom mieszkalny, budynek gospodarczy z murem ogrodzenia, z 1906 roku,
• brama (budynek Nr 4), z końca XIX wieku,
• zespół cmentarza ewangelickiego z II połowy XIX wieku, położony na niewielkim wzniesieniu, za wsią, we wschodniej jej części, wśród pastwisk.
Ochronie konserwatorskiej podlega układ przestrzenny wsi, ponadto wszystkie wymienione powyżej obiekty historii, kultury i budownictwa.

Milikowice
ARNOLDSDORF - 1369 r. 
ARNSDORF - 1447 r.
MILlKOWICE -1945 r.
Etymologia nazwy wsi wywodzi się od formy dzierżawnej - wieś Arnolda, później skrócona do formy Arnsdorf. Milikowice nie znajdują potwierdzenia w źródłach pisanych i pochodzą z nazewnictwa powojennego, z 1945 roku.
Milikowice są wsią ulicową, utworzoną na bazie wsi łańcuchowej z elementami wsi owalnicowej. Wieś długa, rozłożona równolegle do potoku Milikówka, wzdłuż drogi, wiodącej z Jaworzyny Śląskiej, przez Stary Jaworów i Witków, do Świdnicy, na wysokości od 246 do 270 m npm.
Milikowice są wsią starą, założoną około 1200 roku. W źródłach wymieniona po raz pierwszy w 1264 roku, w dokumencie Henryka Śląskiego, w którym książę przekazuje ją swojemu słudze i rejentowi Miricusowif. 14 czerwca 1376 roku kościół zwierzchni w Świdnicy podzielił wieś na trzy części: Górne, Środkowe i Dolne.
Milikowice Górne od 1487 roku należały do Hansa von Monau, patrycjusza w Świdnicy. Późniejszymi właścicielami kolejno byli: od 1497 r. Georg von Ungervothen ze Świdnicy, od 1594 r. Adam von Gersdorf, od 1600 r. - Georg Heinrich von Tschirnau, od 1635 r. - Nicolaus von Tschirsky, od 1747 r. Christina Dorota Hochberg z Książa, pod koniec XVIII wieku znowu rodzina von Tschirsky. W 1876 r. wieś wykupił Teodor von Hayn i w 1901 r. August von Meterschein, który panował tu do aż do 1945 r. W 1785 r. wieś liczyła 205 mieszkańców, w tym 12 rolników, 23 zagrodników i kilku chałupników. Ponadto we wsi znajdują się: 2 folwarki, młyn wodny i szkoła.
Milikowice Środkowe od 1685 roku należały do Christopha von Sommerfelda, po czym w 1691 r. przeszły we władanie Franza Alberta von Sommerfelda, a następnie, w 1694 r., w ręce Marii Elżbiety von Zedlitz, z domu Gellhorn. W 1720 r. wsią władał Ernst Wilhelm von Reibnitz. W 1785 r. Milikowice Środkowe liczyły 44 mieszkańców, w tym 4 gospodarzy i 4 zagrodników.
Milikowice Dolne od 1511 roku należą do Georga i Servantiusa von Schindel. W 1785 właścicielem wsi i majątku był Ferdinand Braun. Majątek liczy 360 ha, w tym pola uprawne 321 ha, łąki 21 ha, lasy 12 ha i dziedziniec folwarczny 6 ha. Wieś w tym czasie liczy 199 mieszkańców, w tym 7 rolników, 18 zagrodników i 9 chałupników. Ponadto we wsi znajdują się: 1 kościół katolicki, 1 dom parafialny, 1 szkoła, 1 folwark i 1 młyn wietrzny (wiatrak).
W 1886 roku wieś, jako całość, liczy 1078 mieszkańców, przy czym w Milikowicach Górnych mieszka 572 osób, Środkowych - 120 i Dolnych - 386. W Milikowicach Górnych działa szkoła ewangelicka dla 120 dzieci, w Milikowicach Dolnych szkoła katolicka dla 81 dzieci. Ponadto we wsi istnieją 2 wiatraki. Ustalono też, że we wszystkich częściach wsi mieszkali ludzie o polsko brzmiących nazwiskach.
W Milikowicach istnieje szereg obiektów objętych ochroną konserwatorską. Są to :
• 2 stanowiska archeologiczne: cmentarzysko ciałopalne i ślad osadnictwa.
• kościół parafialny p.w. św. Michała: wczesnogotycki, wzniesiony w 2 poł. XIII wieku/wymieniony dopiero w 1318 roku, przebudowany w XV wieku i następnie w 1668!oku, restaurowany w 1891 roku. Murowany, jednonawowy, z wież od południa, z kwadratowym prezbiterium. Sklepienie krzyżowo-żebrowe. Zachowało się szereg nagrobków z XVI, XVII i XVIII wieku.
• cmentarz parafialny, d. ewangelicki, położony w zachodniej części wsi, przy szosie Milikowice - Mokrzeszów, za zabudową wsi, na płaskim terenie, z połowy XIX wieku. Cmentarz czynny. Brakuje nagrobków o historycznym znaczeniu.
• zespół pałacowy: pałac, dom mieszkalny, budynek mieszkalno-gospodarczy, obora; położone w środkowej części, pochodzą z poło XIX wieku, oraz z pocz. XX. W. Pałac, zbudowany w stylu wczesno neogotyckim, prawdopodobnie w latach 30. XIX stulecia, znajduje się w stanie ruiny. W 2. poł. XIX był przebudowywany i utracił część swoich cech stylowych.
• park dworski: założony w latach 30. XIX wieku, na powierzchni 16 hektarów, w formie dużego trójkąta, nosi w sobie, mimo zniekształceń, ślady założenia romantycznego. Jest podzielony licznymi alejami, wzbogacony ciekami wodnymi, o zróżnicowanym drzewostanie, w tym także o charakterze pomnikowym. Należy do ciekawszych w tej części Śląska.
• park podworski, ob. komunalny, położony przy drodze do Mokrzeszowa, założony prawdopodobnie w XIX stuleciu, w stylu romantycznym. W parku zachowała się ruina budowli - być może dawnego dworu.
• Szkoła Podstawowa przy ul. Kościuszki 27, z pocz. XX wieku.
• willa w parku, z pocz. XX w.
• dom mieszkalny przy ul. Parkowej 11, z około 1880 roku.  
• dom mieszkalny przy ul. Spacerowej 8, z ok. 1880 r, rozbudowywany ok. 1906 r.
Ochronie konserwatorskiej podlega układ przestrzenny wsi, a ponadto wszystkie wymienione powyżej obiekty, stanowiące dobra kultury: historii, zieleni, architektury i budownictwa.

Nowice
NEUDORF - 1350 r.
Etymologia nazwy wsi wywodzi się stąd, że w pobliżu istniała jakaś stara wieś. Dla odróżnienia tej od innej nazwano ją Nową. Neue Dorf, czyli Neudorf. Nazwa Nowice nawiązuje do nazewnictwa historycznego i pochodzi z 1945 roku.
Nowice są wsią ulicową, położoną na wsch. od Jaworzyny Śląskiej i na północ od Świdnicy przy drodze lokalnej, wiodącej z Piotrowic Świdnickich do Bolesławic i dalej do Świdnicy, na wysokości od 213 do 217 m ponad poziomem morza.
Wieś wzmiankowana po raz pierwszy w 1350 roku. Wiadomo, że w 1354 roku była własnością Nicela von Schenkircha, a od 1490 roku - Paula von Monau. W 1548 roku Nowice nabył Christoph von Kuhl i Peter von Tschirnhaus. W roku 1587 wieś przeszła w ręce Fredricha von Schellendorfa, a następnie w roku 1655 - Friedricha von Czetritza. W roku 1737 Nowice były już pod zarządem Carla Dawida Sigmunda von Zedlitza. W 1785 roku liczyły 242 mieszkańców, w tym 7 rolników, 4 chałupników i 27 zagrodników. We wsi był folwark, młyn wietrzny (wiatrak) i szkoła, w której uczyło się 83 uczniów.
W 1886 roku Nowice należały do obwodu gminnego w Piotrowicach i liczyły już 524 mieszkańców. Folwark liczył 277 ha, w tym 239 ha pól uprawnych, 7 ha łąk i 24 ha lasów. We wsi, poza wiatrakiem był jeszcze browar i gorzelnia.
Do zabytków, znajdujących się we wsi i na jej gruntach należą:
• cmentarz ewangelicki, pochodzący z końca XIX wieku, położony w północnej części wsi, poza zabudową, w pobliżu drogi Bolesławice - Piotrowice, do Żarowa: ogrodzony murem kamienno-ceglanym, widoczny od strony drogi. Aktualnie nieczynny. Zachowana aleja na osi wejścia szpalery na obrzeżach.
• zespół mieszkalno-gospodarczy: dom, stodoła, 
• budynek gospodarczy z bramą przejazdową, nr 5, z końca XIX w., z 1872 r. oraz końca XIX w.,
• budynek mieszkalno-gospodarczy nr 7 z końca XIX w.,
• dom mieszkalny nr 14, 
• dom mieszkalny nr 24, z ok. 1880 roku,
• zespół mieszkalno-gospodarczy: dom mieszkalny, budynek gospodarczy, z ok. 1880 roku oraz z końca XIX stulecia.

Ochronie konserwatorskiej podlegają wszystkie wymienione powyżej obiekty.

Nowy Jaworów
JAUERNIG - XVIII w.
JAUERNICK
Nowy Jaworów, jako wieś założona później, przyjął nazwę od Starego Jaworowa. Jest wsią ulicową powstałą na bazie wsi łańcuchowej. Położona wzdłuż drogi Strzegom - Świdnica, nieco na północ od Starego Jaworowa, na wysokości od 243 do 251 m n.p.m.
W 1785 roku wieś liczyła 34 mieszkańców, w tym 8 chałupników, w 1886 roku liczba ta wzrosła 102 osób. W dniu 25 listopada 1761 roku, w okolicy - pomiędzy Starym a Nowym Jaworowem - odbyła się, w ramach wojny 7-letniej słynna bitwa pomiędzy wojskami pruskimi Fryderyka II a koalicją austro-rosyjską, zakończona zwycięstwem Prusaków. W 1791 roku, na polach, postawiono pomnik. Fakt ten w przyszłości zaważył na założeniu osiedla - Jaworzyna Śląska.
W Nowym Jaworowie zachowały się 3 stanowiska archeologiczne:
• grodzisko, osada otwarta i ślad osadnictwa kultury łużyckiej,
• dom ludowy, ob. dom mieszkalny nr 13, z końca XIX w.,
• zespół mieszkalno-gospodarczy nr 18: dom mieszkalny z około 1880 r., składzik z około 1900 r.

Pastuchów

Nazwa miejscowości wywodzi się od polskiej nazwy pastuch, pasterz. Niemiecki językoznawca Heinrich Adamy w swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku, wydanym w 1888 roku we Wrocławiu, wymienia jako pierwotną zanotowaną nazwę miejscowości „Hirtendorf”, tłumacząc jako „wieś pasterzy, pastuchów”. Wiąże się ona prawdopodobnie z pasterstwem, którym zajmowali się mieszkańcy.

Wieś wzmiankowana po raz pierwszy w łacińskim dokumencie z 1223 roku, wydanym przez biskupa wrocławskiego Lorenza, gdzie zanotowana została w zlatynizowanej, staropolskiej formie „Poszucou”. Kolejna wzmianka znajduje się w łacińskim dokumencie z 1250 roku, wydanym przez papieża Innocentego IV w Lyonie, gdzie wieś zanotowana została w formie „Poschuchov”. Nazwa miejscowości została później zgermanizowana na Puschkau i utraciła pierwotne znaczenie.
Do zabytków na terenie wsi należą:
• kościół parafialny pw. św. Barbary, zbudowany około połowy XIII w. z kamienia łamanego, w stylu późnoromańskim, powiększony w XVIII w. o wieżę zachodnią. Jest to budowla jednonawowa z kwadratowym prezbiterium zakończonym absydą sklepioną półkopułą. W prezbiterium założono sklepienia krzyżowo-żebrowe wsparte na narożnych kolumienkach. W zachodniej ścianie nawy zachował się skromny portal uskokowy. W prezbiterium widnieje późnogotyckie tabernakulum i kamienna chrzcielnica,
• zespół dworsko-folwarczny (nr 2), z 1565 r., przebudowany w drugiej połowy XIX w.,
• wieża mieszkalno-obronna z XV wieku, pierwotny średniowieczny zamek wodny z wieżą mieszkalną został rozbudowany w 1565 r., wówczas do wieży dostawiono skromny renesansowy pałac-dwór.

Piotrowice Świdnickie

Pierwsza (potwierdzona) wzmianka o Piotrowicach Świdnickich pochodzi z roku 1198. Mowa w niej o osadzie Petri Villa (z łac. dom – gospodarstwo Piotra). Poniektórzy historycy z niemieckiego podają nazwę Peter Ville – dobra Piotra. Dotychczas żaden z badaczy nie opisał w trybie pewnym osoby o tym imieniu. Na podstawie dokumentów o historii wsi z Instytutu Ossolińskich we Wrocławiu brano pod uwagę Piotra z Rodu Świnków. 

Nie wiadomo, kiedy nazwa wsi uległa zniemczeniu. W XIV wieku Piotrowice Świdnickie wymieniane są pod nazwami: rok 1305 – Petrowicz, 1335 – Piotrowicz, 1369 – Petirwicz , 1393 – Peterwisz. W 1393 roku jako właściciela dóbr wymienia się rycerza Cunrada von Czirnen – von der Wezen. W XV wieku posiadaczami dóbr, już wówczas rycerskich, były rodziny von Liebenthal i von Logau. Co ciekawe, Maciej – Matthias von Logau z końcem XV wieku odkupił od „raubritterów husyckich” zamek Grodno k/ Zagórza, który w  1545 roku rozbudował. 
31 maja 1469 roku dobra w Piotrowicach Świdnickich otrzymał jako lenno od króla czeskiego Diprand von Reibnitz. Od 1536 roku lennem władał syn Dipranda – Niklas , a po nim wnuk pierwszego – Georg von Reibnitz. Od roku 1550 jako włodarza Piotrowic Świdnickich wskazuje się Leonharda  von Gellhorn. Musiał to być okres przejściowy, gdyż już w roku 1559 (20 luty) Georg von Reibnitz sprzedaje Peterwicz (zm. nazwy) – braciom Christophowi, Jacobowi i Georgowi von Zedlitz z Płoniny. W latach 1568-94 jedynym właścicielem Piotrowic Świdnickich pozostaje Jacob von Zedlitz, który wznosi we wsi okazały dwór zwany zamkiem (1585 rok). W roku 1600 baronowie von Zedlitz z Piotrowic zjednoczyli posiadłości rycerskie Łażan, Piotrowic, Nowic i Żarowa pod jedną ordynację z siedzibą w Łażanach.
Okres Wojny Trzydziestoletniej (1618-1648) nie był łaskawy dla Piotrowic. Ówcześni właściciele, chcąc ponownie zagospodarować pola uprawne, zaciągnęli pożyczki w zbożu, celem ich obsiania. Warunkiem tej transakcji był zwrot ¼ zebranego zasiewu.  W 1716 roku Piotrowice przejął po swym ojcu Carl Gottlieb von Nostitz, a po jego
śmierci – wdowa po nim Beate Abigail, z domu von Siegroth – Schlawkau.  W roku 1726 obciążenie podatkowe części dworskiej Piotrowic Świdnickich szacowano na 2253 talary, a chłopów - 1013 talarów. Prawdopodobnie dla ratowania zadłużonego majątku baronowa von Nostitz wyszła ponownie za mąż. Jej wybrankiem został gen. kawalerii Armii Pruskiej – Wilhelm Dietrich von Buddenbrock - zasłużony w bitwie pod Chotusitz ( I Wojna Śląska ). Za swoje czyny został awansowany do stopnia generała i nagrodzony osobiście przez Fryderyka II swoim portretem, oprawionym w brylanty i wysoką pensją (nagroda). Zmarł w wieku 85 lat we Wrocławiu, piastując wysokie stanowisko gubernialne. Na własne żądanie został pochowany w Piotrowicach Świdnickich. Większość otrzymanej nagrody przeznaczył na cele dobroczynne. Mając na uwadze zasługi baronowe Beate Abigail i feldmarszałka von Buddenbrock możliwe jest, iż byli ulgowo traktowani w kwestii utrzymania armii pruskiej. Zachowane niemieckie monografie o wsi wskazują, że jeszcze w 1785 r. właścicielką Peterwiz była feldmarszałkowa Buddenbrock, która z braku potomstwa przekazała posiadłości dalekiemu krewnemu ze strony swojego ostatniego męża - hrabiemu von Burghauss. 
1 września 1836 r. ówczesny właściciel Niklas Herman Friedrich hr. von Burghauss (1793-1885) z Korfantowa, szambelan królewski, dyrektor Ziemstwa Śląskiego - prawnie reaktywował Majorat Łażański, w skład którego wchodziła wieś Piotrowice. Inwentura z roku 1840 wykazywała, że w skład wsi wchodziło: 64 domy, folwark, kościół ewangelicki z pastorówką mający dwie morgi ziemi, szkoła ewangelicka z nauczycielem, parafialny kościół rzymsko-katolicki posiadający 54 morgi pól, 14 mórg łąk plus 10 mórg lasu. Ponadto znajdowała się tu cegielnia, która produkowała dziennie około 860 cegieł i dachówek, co rocznie dawało około 313 000 sztuk. Wieś zamieszkiwało 671 mieszkańców wśród, których było 14 rzemieślników, 7 handlowców, 1 domokrążca. W Piotrowicach hodowano ponad 1600 owiec. 
W wyniku rozwoju przemysłu w Żarowie, Jaworzynie Śląskiej, a także w Pastuchowie (cukrownia) - wieś rozrastała się. Wzrosło zapotrzebowanie na siłę roboczą w związku z bardzo intensywnym postępem budowy kolei „świebodzickiej”, którą oddano do użytku w 1843 r. 
Jako ciekawostkę można podać, iż na terenie Piotrowic Świdnickich znajdował się pręgierz. Urządzenie służące do przykuwania przestępców w celu wymierzenia kary chłosty usytuowane było w początkowym okresie w górnej części wsi na rozwidleniu drogi - blisko urzędu wiejskiego. Wystawienie delikwenta na widok publiczny miało przysporzyć mu hańby. W późniejszym okresie (z powodu zbutwienia cz. przyziemnej) pręgierz przeniesiono na plac przy kuźni. Ówczesny kowal używał tego urządzenia do przywiązywania koni podczas podkuwania.

Tomkowa

TUNCKENDORF

Za panowania Bolka II Świdnickiego wieś należała do książęcego ochmistrza, burgrabiego Niklasa von Bolze na Hausbergu. Ten sprzedał ją w 1372 roku Guntzelowi Seidliczowi von Lasan z Czech. Następujący po nim trzej wnukowie: Hans, Meinze i Niklas podzielili wieś na trzy części, z czego Hans i Meinze odstąpili w 1490 roku swoje dobra Pawłowi Monau. Ten w 1492 roku pozostawił je Horgowi von Solcz, a po jego śmierci odzyskał je. Trzeci z braci Hans von Seidlitz sprzedał w 1504 trzecią część wsi Stenzelowi Kysselingowi - mieszczaninowi świdnickiemu. Jeszcze w tym samym roku Paweł Monau wzbogacił swoje dwie części o dobra Hansa Herdana na Bagieńcu. W 1540 roku ojcowskim dobrem podzieliły się cztery córki: Nedwig Eichlern, Margaretha Kunzin, Anna Sachkirchin, Beatrix Pforterin, dwaj synowie: Franz i Fabien przyjęli ponownie Bagieniec i Boleścin. Po ich śmierci wygasła męska linia, a dobra przeszły na siostry. Pierwsza drugiej, a trzecia czwartej sprzedały swoje części, wskutek czego Tomkowa składała się z dwóch części. W 1566 Margaretha Kunzin otrzymała udział w spadku po dzieciach karczmarza przy magistracie świdnickim. W 1565 roku zmarła Beatrix Pforterin, jej część przypadła Sebastianowi von Tommendorfowi, a wieś stała się przedmiotem licznych sporów. Wiadomo, że pod koniec XIX wieku Tomkowa należała jeszcze do świdnickiej komory.

Około roku 1785 Tomkowa liczyła 173 mieszkańców, w tym: 10 rolników, 8 ogrodników i 2 chałupników. W 1886 roku wieś należała do obwodu urzędowego w Zawiszowie i posiadała 337 mieszkańców. Założona już w 1742 roku szkoła ewangelicka miała 1 nauczyciela i 110 uczniów (stan na 1886 rok). Ewangelicy  należeli do parafii Kościoła Pokoju w Świdnicy, a katolicy do parafii Św. Michała Archanioła w Milikowicach.

W niemieckiej literaturze i mapach można spotkać następujące formy pisowni nazwy wsi: Tuncken, Tunkendorf.

Pasieczna

ZEIDLITZ

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1239 r. Wiadomo, że wchodziła w skład posiadłości rodu von Poseritz z Pożarzyska. Jeszcze w tym samym roku została przekazana w darze zakonowi joannitów ze Strzegomia. Około 1785 roku Pasieczna liczyła 305 mieszkańców, w tym 15 rolników, 11 ogrodników i 21 chałupników, posiadała młyn wodny nad Pełcznicą oraz szkołę katolicką. Około 1886 wieś wraz z pobliskim lasem (Fiskalicher Zedlitzbusch) należała do obwodu urzędowego w Pastuchowie. Liczyła  wówczas 505 mieszkańców i posiadała szkołę katolicką, podległą parafii strzegomskiej, z jednym nauczycielem i 84 dziećmi. Do Pasiecznej należała niewielka kolonia (kol. Zedlitz), znajdująca się w pobliżu Nowego Jaworowa. Południowa część lasu w pobliżu Pasiecznej należała do Sobótki.

Na prawym brzegu Pełcznicy wznosi się niewielki pagórek nazywany w XIX w. Burgbergiem lub szwedzkim szańcem. Na podstawie jego nazwy sądzono w XIX wieku, że przed setkami lat na wzniesieniu mógł istnieć drewniany gródek. Pewnym potwierdzeniem domysłu było znalezisko z wykopalisk archeologicznych w 1874 roku w postaci kilku małych czerepów naczyń.

Przy Winnej Górze na płn.-zach. od Pasiecznej, jeszcze przed II wojną światową, widoczne były pozostałości szańców i okopów z roku 1761.

Witków

WITTCHINDORF

WICKENDORF

WIRKENDORF

Wieś wzmiankowana w 1392 r. pod nazwą WITTCHINDORF. W 1534 r. Witków należał do Servatiusa von Schindel, który w 1548 r. przewodniczył sądowi wyższemu, regulował urbarze i nadzorował rękodzielników. Od 1548 r. wieś należała do Balzara i Abrahama von Schindel. Po nich następują: Daniel, w 1568 r. Samuel,1587 r. Wenzel, w 1594 r. Daniel, w 1624 r. Hans von Schindel, w 1650 r. Sebastian von Zedlitz, w 1694 r. baron Hans Heinrich von Nimptsch, który kupił tu słodownię, browar, rzeźnię i piekarnię. W 1733 r. właścicielem Witkowa był hrabia Franz Julius von Nimptsch na Konarach, w 1734 r. jego spadkobierca, od którego wieś kupił sędzia dworski i burmistrz Świdnicy Gotfried von Kohler, po czym pozostawił ją synowi Karolowi von Kohlerowi.

Witków ucierpiał znacznie w czasie wojny 30-letniej. Około 1785 r. wieś liczyła 283 mieszkańców, a w tym: 13 rolników, 35 ogrodników, 5 chałupników. W roku 1886 Witków należał do obwodu urzędowego Stary Jaworów, gdzie była poczta i urząd stanu cywilnego. W tym czasie liczba mieszkańców osiągnęła 502. Był tu wiatrak i szkoła założona w 1880 r. z 1 nauczycielem i 73 uczniami. Około 1910 r. Witków liczył 446 mieszkańców. Od 1882 r. Witków był samodzielną parafią ewangelicką.

Stary Jaworów

JAUERNIC

JAUERNICK

ALT JAUERNICK

Około roku 1200 wieś Jauoravo została nadana przez biskupa Jarosława z Wrocławia parafii w Pożarzysku. Kościół parafialny Beaty Merii Virginis zdradza swoją XIII-wieczną genezę. 14 czerwca 1376 roku był wzmiankowany przez kardynała Jana od św. Marka jako kościół w należący do Świdnicy.

W 1548 roku wieś należała do Sigismunda von Seidlitz, w lutym 1568 roku - do Hartwiga von Seidlitz, w 1594 do barona Karla von Kittlitz, w 1624 roku do barona Ferdinanda von Kittlitz, w 1694 roku do jego syna Heinricha Aleksandra von Bibran, który regulował urbarz piwny, w 1733 do hrabiego Frantza Juliusa von Nimptsch, po nim do Gottfrieda von Kehlera - świdnickiego burmistrza i radcy dworu, następnie do jego syna Gottfrieda von Kehlera juniora, starosty krajowego, który sprzedał ją w 1784 roku baronowi von Richthof, drugiemu synowi barona von Richthof na Kohlbergu (Wzgórzu Węgielnym) z okolic Strzegomia.

Około roku 1785 Stary Jaworów liczył 258 mieszkańców, w tym 15 rolników, 16 ogrodników i 6 chałupników. Wieś posiadała kościół katolicki, dwie szkoły, folwark i młyn wodny Buschmulle, poruszany nurtem Pełcznicy.

Około roku 1886 Stary Jaworów liczył 574 mieszkańców, w katolickiej szkole filialnej z jednym nauczycielem uczyło się 98 dzieci, a w ewangelickiej, także z jednym nauczycielem, 83 dzieci. Katolicy posiadali własny kościół (filia Milikowice), natomiast ewangelicy musieli uczęszczać do Kościoła Pokoju w Świdnicy. We wsi oprócz dominium istniał również wiatrak. Do osobliwości należał zegar z kurantami znajdujący się na dworze dziedzica, wykonany w 1790 roku przez mistrza kowalskiego z Nowego Jaworowa.

W drugiej połowie XIX w. (1886 rok) Stary Jaworów był siedzibą obwodu urzędowego, do którego należały: dominium, wieś Stary Jaworów, Nowy Jaworów oraz wsie: Górne, Dolne i Środkowe Milikowice i Witków. W Starym Jaworowie mieścił się urząd stanu cywilnego.